Coraz więcej się ostatnio mówi o drzewach w mieście. To dobrze, bo od nich bardzo zależy jakość życia. Ale co z drzewami na obszarach wiejskich? O ich znaczeniu, zakładaniu i utrzymaniu zadrzewień na wsi dyskutowaliśmy w czwartek 25 października w Poznaniu.
W gronie ponad 40 osób – przedstawicieli różnych środowisk: rolników, organizacji pozarządowych, naukowców oraz instytucji zajmujących się ochroną przyrody i rolnictwem, dyskutowaliśmy propozycje przedstawione przez ekspercką grupę roboczą w dokumencie „Zadrzewienia na obszarach wiejskich – dobre praktyki i rekomendacje”.

Jako wstęp do dyskusji o założeniach publikacji mówili jej twórcy. Rolę i wartość drzew w krajobrazie wiejskim przedstawili dr Anna Kujawa i dr hab. Krzysztof Kujawa z Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN. Zasady planowania zadrzewień zaprezentował dr inż. Jacek Zajączkowski z SGGW, a o praktycznych aspektach projektowania i odtwarzania zadrzewień Paweł Śliwa, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego. Dr Robert Borek z Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa zaprezentował systemy rolno-leśne – jako przykład dobrych praktyk i metodę wprowadzania zadrzewień w krajobrazie rolniczym. Wprowadzenie do dyskusji na temat przedstawionych propozycji oraz możliwych mechanizmów wdrażania poprowadziła Irena Krukowska-Szopa, która podkreśliła dodatkowo jak ważny i pilny jest to temat w kontekście przeciwdziałania zmianom klimatu.

W trakcie spotkania konsultowane były różne praktyczne aspekty zagadnień, które znajdą się w publikacji, m. in.:

„W urozmaiconym krajobrazie przyrodnicze elementy krajobrazu niepodlegające gospodarce rolnej pełnią szeroki wachlarz usług, których wartość ekonomiczna jest bardzo wysoka. W uproszczonym krajobrazie rolniczym liczba i jakość usług ekosystemowych jest dużo niższa. Rozwijanie zielonej infrastruktury to przede wszystkim sadzenie i pielęgnowanie zadrzewień śródpolnych, tworzenie elementów małej retencji oraz pasów roślin bylinowokrzewiastych wykorzystywanych m.in. przez owady zapylające oraz wiele innych organizmów. Jakość życia mieszkańców obszarów wiejskich zależy w dużym stopniu od stopnia rozwinięcia zielonej infrastruktury.

Zadrzewienia posiadają znaczący potencjał ograniczania zawartości gazów cieplarnianych w atmosferze. Mogą akumulować w glebie aż do 20 ton dwutlenku węgla na hektar na rok. Jednocześnie są bardzo ważnym elementem krajobrazu, umożliwiającym adaptację do obserwowanych i prognozowanych zmian klimatu.

Realizacja polityki klimatycznej w gminie i w gospodarstwie rolnym przez planowe wprowadzanie zadrzewień śródpolnych przynosi w dłuższym okresie efekty ekonomiczne. Np. dzięki łagodzeniu zdarzeń ekstremalnych (m.in. susz i powodzi) wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo i trwałość produkcji rolnej.

Potrzeba rozwijania sieci zadrzewień jako środka wzmacniającego biologiczne metody ochrony roślin uprawnych (dzięki żyjącym tam drapieżnym i pasożytniczym gatunkom zwierząt i grzybów) występuje szczególnie wtedy, gdy na analizowanym obszarze występują powierzchnie pól oddalone o więcej niż 300 m od najbliższych miejsc ostojowych (zadrzewień, miedz itp.), a więc w praktyce pozbawione naturalnej ochrony przed szkodliwymi owadami”.

Wszystkim uczestnikom bardzo dziękujemy za wspólną dyskusję, przekazane opinie, pomysły i inspiracje! Ważnym efektem spotkania było nie tylko zebranie uwag do propozycji przedstawionych w publikacji, ale też wzajemna synergia i pomysły na wspólne działania, by propozycje te wprowadzać w życie. A już wkrótce ukaże się publikacja uzupełniona o przekazane sugestie. Planowany termin wydania jeszcze w listopadzie. Obecnie wciąż w fazie konsultacji – w załączeniu dokument roboczy. Zainteresowanych zachęcamy do śledzenia naszej strony internetowej, gdzie umieścimy publikację jak tylko będzie gotowa.