Prawo

Włączanie się NGO do postępowania w sprawie drzew – notatka prawna

 

 

 

 

 

 

NOTATKA PRAWNA

dotycząca możliwości włączania się organizacji ekologicznych do postępowań w sprawie decyzji zezwalających na usunięcie drzew

sporządzona dnia 20 lipca 2015 r.

przez r. pr. Magdalenę Bar z kancelarii Jendrośka Jerzmański Bar i Wspólnicy.

Prawo gospodarcze i ochrony środowiska, sp. z o.o. we Wrocławiu

na zlecenie Fundacji Ekorozwoju

 

Prawne możliwości włączenia się organizacji ekologicznych do postępowań w sprawie decyzji zezwalających na usunięcie drzew

Decyzje zezwalające na usunięcie drzew lub krzewów wydawane na podstawie art. 83 ustawy o ochronie przyrody[1] – inaczej niż np. decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach – nie wymagają przeprowadzenia procedury udziału społeczeństwa, a zatem organizacje ekologiczne nie mogą włączać się do postępowań w tych sprawach na prawach strony powołując się na korzystniejszy dla nich art. 44 ustawy ooś[2] (przepis ten dotyczy tylko tych postępowań, w których wymagane jest przeprowadzenie procedury udziału społeczeństwa uregulowanej w ustawie ooś).

Niemniej jednak organizacje ekologiczne mogą próbować włączać się do postępowań w sprawie zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów korzystając z ogólnego przepisy art. 31 § 1 pkt 2 i § 3 Kpa[3]:

Art. 31. § 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem:

(…)

2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu,

jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia (…) o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie.

Art. 31 Kpa ma charakter ogólny i dotyczy wszystkich rodzajów postępowań i wszystkich organizacji społecznych, w tym również organizacji ekologicznych i postępowań dotyczących ochrony środowiska.

Ubiegając się o dopuszczenie do postępowania w tym trybie, organizacja musi złożyć wniosek wykazując w nim, że:

– włączenie się do danego postępowania jest uzasadnione jej celami statutowymi

oraz

– za jej włączeniem do postępowania przemawia interes społeczny.

Wykazanie przesłanki pierwszej jest łatwiejsze i wymaga przedstawienia statutu organizacji lub odpisu z KRS, w którym byłyby podane cele organizacji, które oczywiście muszą w tym wypadku obejmować ochronę środowiska (ochronę przyrody, zieleni itp.). W przypadku stowarzyszeń zwykłych wymagane będzie przedstawienie regulaminu stowarzyszenia oraz potwierdzenia (zaświadczenia) o wpisaniu do rejestru stowarzyszeń zwykłych.

Wykazanie przesłanki drugiej jest trudniejsze i wymaga wykazania dlaczego udział tej właśnie organizacji w tym właśnie postępowaniu przyczyni się do ochrony interesu społecznego, jakim w tym wypadku jest ochrona drzew.

Wzór wniosku o dopuszczenie organizacji do postępowania znajduje się w załączniku nr 1 do niniejszej notatki (również w dziale wnioski do pobrania).

Występowanie obu wyżej wymienionych przesłanek podlega każdorazowo ocenie przez organ prowadzący postępowanie. Jeśli uzna on, że są spełnione, wydaje postanowienie o dopuszczeniu organizacji do postępowania; jeśli uzna że nie – postanowienie odmowne (na to ostatnie przysługuje zażalenie i następnie skarga do sądu administracyjnego).

Możliwość uzyskania wiedzy o toczącym się postępowaniu

Aby jednak organizacja ekologiczna mogła ubiegać się o dopuszczenie do postępowania w sprawie dotyczącej zezwolenia na usunięcie drzew, musi najpierw dowiedzieć się, że postępowanie takie jest prowadzone, tj. że wpłynął wniosek o wydanie zezwolenia.

W związku z tym że przepisy nie wymagają podawania do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania w sprawie zezwolenia na usunięcie drzewa, uzyskanie takiej wiedzy może być trudne – zwłaszcza że od złożenia wniosku o wydanie zezwolenia do wydania tego zezwolenia nie mija zwykle zbyt wiele czasu.

Organ administracji prowadzący postępowanie mógłby jednak – gdyby uznał to za stosowne – poinformować organizacje ekologiczne zajmujące się ochroną drzew o wszczęciu postępowania.

Pozwala mu na to – czy wręcz do tego zobowiązuje – art. 31 § 4 Kpa, zgodnie z którym:

4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny.

W praktyce przepis ten nie jest przez organy stosowany, głównie dlatego, że – jak wskazuje się w literaturze – nie jest on jasny. „W szczególności nie jest wiadome, czy obowiązek zawiadomienia odnosi się do wszystkich organizacji społecznych, potencjalnie zainteresowanych udziałem w toczącym się postępowaniu, czy też tylko do organizacji, które mają siedzibę lub oddziały i inne jednostki terenowe na obszarze właściwości organu prowadzącego postępowanie. Ponadto wykonanie tego obowiązku jest uwarunkowane posiadaniem przez organ administracji publicznej odpowiedniego wykazu organizacji społecznych i ich statutów. (…) W ostatecznym rachunku wykonanie tego obowiązku zależy od posiadanych przez organ informacji dotyczących celów statutowych organizacji społecznych, a przede wszystkim od uznania tego organu.[4]”

Przepisy nie przewidują prowadzenia przez organy listy zainteresowanych organizacji ekologicznych ani możliwości wcześniejszego (tj. przed wszczęciem postępowania) zgłaszania się organizacji do wszystkich przyszłych postępowań danego rodzaju.

Niemniej jednak organizacja zainteresowana udziałem w postępowaniach może wystosować do organu pismo zwracające uwagę organu na treść art. 31 § 4 Kpa oraz wykazujące, że organizacja jest zainteresowana udziałem w określonych postępowaniach ze względu na swoje cele statutowe, oraz że – jej zdaniem – interes społeczny przemawiałby za zawiadamianiem jej o wszczynaniu tych postępowań.

Tym samym organ nie mógłby już tłumaczyć, że nie wiedział, iż dana organizacja jest zainteresowana udziałem w określonych postępowaniach, i że ich zakres dotyczy statutowych celów organizacji.

Wzór takiego pisma znajduje się w załączniku nr 2 do niniejszej notatki.

Należy jednak pamiętać, że organizacja nie ma roszczenia o zawiadamianie o określonych postępowaniach, a w przypadku zignorowania przez organ opisanego wyżej pisma, organizacji nie będą przysługiwać środki odwoławcze.

Z drugiej jednak strony organy administracji mają do dyspozycji odpowiednie narzędzie prawne (w postaci art. 31 § 4 Kpa) służące angażowaniu organizacji w postępowania.

Od stosowanej przez te organy – dobrej lub złej – praktyki zależy zastosowanie tego narzędzia.

 

[1] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 627 ze zm.)

[2] Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm.)

[3] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.)

[4] A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do art.31 Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el., 2015

 

 

Załącznik nr 1

miejscowość, dnia ………….

 

Nazwa organizacji

Adres

 

Nazwa organu

Prezydent Wrocławia

Adres

 

WNIOSEK

 o dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu w sprawie wydania zezwolenia na usunięcie drzew

Na podstawie art. 31 § 1 pkt 2 Kpa wnoszę o dopuszczenie ………. (nazwa organizacji) z siedzibą w ……………. do udziału w postępowaniu w sprawie zezwolenia na usunięcie drzewa / drzew ………… (tu należy dokładnie sprecyzować o jakie zezwolenie chodzi – poprzez wskazanie adresu nieruchomości, z której drzewa mają być usunięte (ewentualnie numeru działki), nazwy/nazwiska wnioskodawcy jeśli znamy, daty złożenia wniosku jeśli ją znamy).

 

Uzasadnienie

(przykładowe!)

 

……… (nazwa organizacji) jest organizacją społeczną, której statutowym celem jest ochrona środowiska (ew.: w tym przyrody, zieleni).

W praktyce działania naszej organizacji na rzecz ochrony drzew polegają na …. (wskazać na czym polegają – np. poprzez wskazanie prowadzonych obecnie lub zakończonych projektów w tym zakresie, innych działań itp.).

Ochrona zieleni, zwłaszcza w miastach, niewątpliwie leży w interesie społecznym, ……. (tu można opisać dlaczego zachowanie jak największej ilości drzew jest ważne dla interesu społecznego i dlaczego usunięcie drzew może ten interes naruszyć).

W związku z tym zasadny jest udział w postępowaniu organizacji społecznej zajmującej się w praktyce monitorowaniem stanu zieleni miejskiej i jej ochroną.

Jeśli ma zastosowanie: Ponadto nasza organizacja dysponuje ekspercką wiedzą dotyczącą drzew / zieleni / jako że ………. (wykazać na czym polega ta wiedza – np. dysponowanie ekspertami o określonych kwalifikacjach itp.).

Wykorzystanie tej wiedzy w trakcie postępowania administracyjnego z pewnością przyczyni się do lepszego zabezpieczenia interesu społecznego.

podpis

(osób uprawnionych do reprezentacji organizacji wg KRS lub osoby posiadającej pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione wg KRS; w przypadku stowarzyszeń zwykłych – zgodnie z obecna linią orzeczniczą sądów administracyjnych – wymagane są podpisy wszystkich członków stowarzyszenia)

Załączniki:

1) odpis z KRS (dla stowarzyszeń zwykłych – potwierdzenie (zaświadczenie) o wpisaniu do rejestru stowarzyszeń zwykłych)

2) opcjonalnie dodatkowo: kopia statutu stowarzyszenia (dla stowarzyszeń zwykłych – obowiązkowo odpis regulaminu)

3) ewentualnie: pełnomocnictwo dla osoby podpisującej wniosek, jeśli nie podpisuje osoba wymieniona w KRS (dla stowarzyszeń zwykłych – wymagane podpisy wszystkich członków stowarzyszenia)

 

Załącznik nr 2

miejscowość, dnia ………….

 

Nazwa organizacji

Adres

 

 

Nazwa organu, 

Prezydent Wrocławia

Wydział Środowiska i Rolnictwa

Urzędu Miejskiego Wrocławia

 adres

 

Dotyczy: zawiadamiania …………. (nazwa organizacji) o postępowaniach dotyczących zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów – na podstawie art. 31 § 4 Kpa

……… (nazwa organizacji) jest organizacją społeczną, której statutowym celem jest ochrona środowiska (ew.: w tym przyrody, zieleni).

W praktyce działania naszej organizacji na rzecz ochrony drzew polegają na …. (krótko wskazać na czym polegają – np. poprzez wskazanie prowadzonych obecnie lub zakończonych projektów w tym zakresie, innych działań itp.).

Jeśli ma zastosowanie: Ponadto nasza organizacja dysponuje ekspercką wiedzą dotyczącą drzew / zieleni / jako że ………. (krótko wykazać na czym polega ta wiedza – np. dysponowanie ekspertami o określonych kwalifikacjach itp.).

W związku z tym, nasza organizacja chciałaby włączać się – na prawach strony – do postępowań w sprawie zezwoleń na usunięcie drzew lub krzewów (na podstawie art. 31 § 1 pkt 2 Kpa).

Pragniemy zatem przypomnieć o obowiązku organów administracji wynikającym z art. 31 § 4 Kpa, zgodnie z którym „§ 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny” oraz wskazać, że nasza organizacja spełnia wymienione w tym przepisie kryteria.

W związku z tym prosimy, aby – stosując art. 31 § 4 Kpa przy wszczynaniu postępowań w sprawie zezwoleń na usuwanie drzew lub krzewów – brali Państwo pod uwagę naszą organizację i przesyłali nam stosowne zawiadomienia.

 

z poważaniem,

 

podpis

(osób uprawnionych do reprezentacji organizacji wg KRS lub osoby posiadającej pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione wg KRS; w przypadku stowarzyszeń zwykłych – zgodnie z obecna linią orzeczniczą sądów administracyjnych – wymagane są podpisy wszystkich członków stowarzyszenia)

Załączniki:

1) odpis z KRS (dla stowarzyszeń zwykłych – potwierdzenie (zaświadczenie) o wpisaniu do rejestru stowarzyszeń zwykłych)

2) opcjonalnie dodatkowo: kopia statutu stowarzyszenia (dla stowarzyszeń zwykłych – obowiązkowo odpis regulaminu)

3) ewentualnie: pełnomocnictwo dla osoby podpisującej wniosek, jeśli nie podpisuje osoba wymieniona w KRS (dla stowarzyszeń zwykłych – wymagane podpisy wszystkich członków stowarzyszenia)